18ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας

Το έθιμο της χελιδόνας  στο σχολείο μας

Την Παρασκευή 1η  Μαρτίου 2013 αναβίωσε στο σχολείο μας το έθιμο της χελιδόνας.

Οι μαθητές του σχολείου μας καλωσόρισαν την  άνοιξη με χαρούμενες φωνές, με το διεγερτικό ήχο των κουδουνιών,το λυρικό ήχο του αρμονίου και με  πρωτότυπες κατασκευές.

Η αναπάρασταση του εθίμου ξεκίνησε από το διπλανό νηπιαγωγείο, όπου  έκαναν φιλική επίσκεψη οι μαθητές της Α΄ και της Β΄ τάξης,  τραγούδησαν τα κάλαντα με τη συνοδεία αρμονίου, κρατώντας τις χελιδόνες με τα κουδουνάκια.

Στη συνέχεια στο προαύλιο του σχολείου έλαβε χώρα το αποκορύφωμα  του εθίμου με τη συμμετοχή όλων των  μαθητών   της Α΄, Β΄ και Γ΄τάξης να τραγουδούν τα κάλαντα στους δασκάλους τους,  κουνώντας τα χελιδονάκια τους ψηλά… για να τα προσκαλέσουν.

Από τα αρχαία χρόνια, για να γιορτάσουν την αρχή της άνοιξης με τον ερχομό των χελιδονιών και την αναγέννηση της φύσης  τα παιδιά ξεχύνονταν στους δρόμους την 1^η του Μάρτη για να πουν τα χελιδονίσματα,  κρατούσαν ένα καλάθι στολισμένο με λουλούδια και σε ένα ραβδάκι στερέωναν ένα ξύλινο χελιδόνι με κουδουνάκι στο λαιμό του. Πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι κουνώντας το  ραβδί, ηχούσαν τα κουδουνάκια και τα παιδιά  τραγουδούσαν. Στα βυζαντινά χρόνια απαγορεύτηκε το έθιμο, επειδή θεωρήθηκε ειδωλολατρικό. Παρ'όλα αυτά, τα παιδιά συνέχιζαν να τραγουδούν τον ερχομό της Άνοιξης και έτσι το έθιμο διατηρήθηκε στο πέρασμα των αιώνων, σχεδόν αναλλοίωτο.

Οι «χελιδονιστές» γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι, τραγουδώντας και οι νοικοκυρές τους έδιναν λάδι, κρασί, αλεύρι, σιτάρι, αυγά και σε λίγες περιπτώσεις χρήματα, τα οποία τα παιδιά αφιέρωναν στην εκκλησία.

Το έθιμο της χελιδόνας στις μέρες μας επιβιώνει σε πολλά μέρη της Ελλάδας και κυρίως στην Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη και Δωδεκάνησα.

Υπεύθυνοι για την αναβίωση του εθίμου ήταν οι δύο εκπαιδευτικοί του σχολείου μας : Πηλιχός  Ευστάθιος (εικαστικών) και Σαμαλέκα Αναστασία (μουσικής) που συνεργάστηκαν με τους μαθητές για να γνωρίσουν το έθιμο και να το αναπαραστήσουν.